Birçok insanın yaşadığı önemli mide sorunlarından biri de mide yanması. Çoğunlukla gün içinde tüketilen yiyeceklerin mide asidi salgısının artmasına neden olması, mide yanması şikâyeti şeklinde tarif edilebilir. Mide yanması neden olur sorusuna verilecek ilk cevaplar arasında daha çok yeme alışkanlıklarına bağlı sorunların altı çizilir. Ancak bu sorunun kaynağında farklı etkenler de bulunabilir. Belirli hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlar, sigara kullanımı, gıda hassasiyeti, reflü, gastrit, stres, yorgunluk, hamilelik döneminde yaşanan hormonlara bağlı değişiklikler gibi nedenler de mide yanması sebepleri arasında belirtilebilir. Yaşam kalitenizi önemli oranda düşüren bu sorunla mücadelede farklı yollar uygulanabilir.
Peki mide yanması tam olarak nedir? Mide yanması, ya da diğer adıyla mide ekşimesi bireyin göğsünde, göğüs kemiğinin hemen arkasında yer alan yemek borusunda yanma hissi olarak tanımlanabilir.Bu his kişide ağrı yaratır ve bu ağrı özellikle yemek yedikten sonra, akşamları, veya uzanma ya da eğilme sırasında artarak devam eder.
Yemek borusunun yiyecekleri ritmik dalgalarda mideye doğru itmeye çalışmasından sonra yiyeceklerin mideye girip geri akması ya da yemek borusuna geri dönmesi mide yanmasına yol açar. Yemek borusu ile midenin birleştiği yerde bulunan alt özofagus sfinkteri adındaki dairesel kas alanı bu durumun oluşmasını engeller. Ek olarak diyaframdaki basınç farkı da mide içeriğini mide içinde tutmaya yardımcı olur.
Midede yemek borusunun aksine asitten dolayı yara oluşmasına ve iltihaplanmasına engel olmak için midenin iç çeperini kaplayan özel koruyucu hücreler bulunur. Bu sebeple mide asidi ve sindirim sıvıları yemek borusuna geri akarsa, yemek borusunda iltihaplanmaya, borunun korumasız astarında ağır hasara neden olabilir. Bu duruma mide yanması adı verilir.
Arada bir gerçekleşen mide yanması endişe edilmesi gereken bir durum oluşturmaz. Bir çok vakada, mide yanması rahatsızlığını bireyin yaşam tarzı değişiklikleri ve reçetesiz satılan ilaçlarla yönetmesin mümkündür. Ancak daha sıklıkla görülen veya bireyin günlük rutinine müdahale eden mide yanması vakaları daha özenli bir tedavi gerektirir.
Mide Yanması Nedir?
Özellikle yemeklerden sonra yaşanan bu şikâyet, midenizde ve yemek borunuzda bir yanma hissi şeklinde tarif edilebilir. Bu sorunun sık sık tekrar etmesi, öncelikle bir uzman kontrolüne başvurmanızı gerektirebilir. Yemeklerin ardından ağzınızda acı bir tat hissetmeniz, örneğin eğildiğinizde ya da uzandığınızda bu acı tat hissinin artması mide yanması belirtileri arasında ilk sıralarda yer alır. Birçok insan mide yanmasını tarif ederken ilk etapta benzer şikayetleri dile getirirler.
Midenizi farklı asitleri ve enzimleri bir araya getiren bir kese gibi düşündüğünüzde, mide çeperinde bu asitlerden mideyi koruyan özel bir tabaka olduğunu da belirtmek gerekir. Midenizi koruma özelliğine sahip olan bu tabaka yemek borusunda ise mevcut olmaması da bu bölgenin yeteri kdar korunmasına yol açar. Eğer midenizdeki asit yemek borunuza geri dönerse bu, zaman içinde midenizde ve yemek borunuzda iltihaplanma yaşanmasına neden olabilir. Bu iltihaplanmanın yaşattığı rahatsızlık ise mide yanması nedir sorusunun cevabı olarak verilebilir. Mide yanması, özellikle boğazınızda bir yanma hissine, yutma güçlüğü yaşamanıza neden olabilir. Boğazınızdaki sıcak, ekşi veya tuzlu tat ile birlikte, göğüs kafesinizin ardında bir basınç ile kendinizi halsiz ve hasta hissedebilirsiniz.
Mide Yanması Neden Olur?
Farklı etkenlerden söz edilse de çoğunlukla tükettiğiniz yiyecekler, mide yanmasının nedenleri arasında ilk sıralarda gösterilebilir. Yediğiniz yiyecekleri ve bunları tüketme sıklığını dikkate aldığınızda mide yanması şikâyeti yaşamanıza neden olan yiyecekleri tespit edebilirsiniz. Doğal olarak asitli yiyeceklerin mide yanmasına neden olabileceğini söylemek doğrudur. Bunlar, başta gazlı ve asitli içecekler olmak üzere, portakal suyu, narenciyeler (portakal, mandalina, limon), aşırı yağlı yiyecekler olarak belirtilebilir. Bunlar dışında mide yanmasına neden olan diğer yiyecekler kafein, soğan, domates, baharat içeren ürünler olarak sıralanabilir.
Mide yanması nedenleri arasında, belirli hastalıklar için kullanılan ilaçlar da bulunabilir. Bazı ağrı kesicilerin etken maddesi, zaman içinde mide yanması sorunu yaşamanıza neden olabilir. Yaşam kalitenizi olumsuz yönde etkileyen bu sorunun kaynağında ayrıca diğer mide rahatsızlıkları da bulunabilir. Örneğin midenizin iç yüzeyindeki iltihaplanma olarak kısaca açıklanabilecek gastrit, mide yanması sorunu ile karşılaşmanıza neden olabilir. Mide yanması nedenleri arasında, midenizde bulunan bakteriler de belirtilebilir. Midenizin asidik ortamında yaşayabilen bu bakteriler, mide yanması şikayetine sebep olabilir. Bu hastalıkların ve bakterilerin yanı sıra belirli gıdalara karşı hassasiyetinizin olması da aynı soruna ortam hazırlayabilir. Gluten ve süt ürünlerini kapsamına alan laktoz hassasiyeti, midenizde yanmaya neden olabilir. Ayrıca hamilelik döneminde de bazı anne adaylarının mide yanması şikâyeti yaşadığı gözlenebilir. Özellikle bu dönemdeki hormonal değişiklikler anne adaylarının mide yanması sorunu yaşamasına neden olabilir. Hamilelik dönemlerinin dışında mide yanmasına sebep olan etkenlerden biri de strestir. Yaşadığınız stres ve kaygı durumuna bağlı olarak midenizde oluşabilecek semptomlar arasında mide yanmasını da belirtmek gerekebilir. Uzun süreli ve yorucu çalışma temposu, midenizde fazla asit salınımı olmasına neden olabilir. Bunun sonucunda da mide yanması şikayeti ile karşılaşabilirsiniz.
Birçok kişinin mide yanmasına yönelik şikayetlerinden biri de bu sorunun geceleri artmasıdır. Gece mide yanması neden olur sorusuna, özellikle gece yediğiniz yiyeceklerin olumsuz etkisi sebep olabilir şeklinde yanıt vermek mümkündür. Yatmadan önce yediğiniz yiyecekler, uykuya geçmeden hemen önce bir şeyler yemek, geceleri midenizle ilgili sorunlar yaşamanıza neden olabilir. Bu nedenle birçok uzman tarafından yatağa girmeden birkaç saat önce midenizi dinlendirmeniz, ağır, yağlı, asitli yiyecekler tüketmemeniz şeklinde tavsiyeler duyabilirsiniz. Böylece, özellikle geceleri geçmeyen mide yanması sorunlarının önüne geçebilirsiniz. Akşam yemeğiniz ile uyku saatiniz arasındaki zaman diliminde yeterli bir boşluk bırakmanız, gece boyu süren mide yanması gibi şikayetlerinizi de azaltabilir.
Mide Yanması Belirtileri Nelerdir?
Peki midenizin yandığını nasıl anlarsınız? Özellikle yemeklerden sonra uzandığınızda veya eğildiğinizde ağzınızda acı ve asitli bir tat oluşuyorsa mide yanması sorunu yaşıyor olabilirsiniz. Yemeklerin hemen ardından midenizde ve yemek borunuzdaki yanma hissi mide yanması belirtisi olarak değerlendirilebilir. Göğsünüzde bir yanma hissediyorsanız, geceleri midenizin daha çok yandığını düşünüyorsanız mide yanması sorunu ile karşı karşıya olabilirsiniz. Portakal, mandalina, domates gibi asitli yiyecekler, gazlı içecekler tükettiğinizde midenizde ve yemek borunuzda yanma hissi oluşması da mide yanması belirtileri arasında sıralanabilir.
Mide yanması belirtileri arasında sıralanacak bu semptomlar, farklı rahatsızlıkların belirtisi de olabilir. Diğer tüm fiziksel şikayetlerinizin teşhisinde ve tedavisinde yapmanız gerektiği gibi mide yanması gibi bir sorunla da karşılaştığınızda mutlaka uzman bir doktor tarafından ayrıntılı şekilde muayene edilmeniz gerekir. Mide yanması şeklinde bir teşhis konulmadan önce, yaşadığınız sağlık problemlerini doktorunuza detaylı şekilde anlatmalı, olası problemleri değerlendirmesini sağlamalısınız.
Mide Yanması Nasıl Geçer?
Mide yanmasına ne iyi gelir, mide yanması nasıl geçer gibi soruların cevabını verirken, öncelikle uzmanların da belirttiği gibi yaşam tarzınıza yönelik düzenlemeler yapmanız önerilebilir. Tükettiğiniz yiyecekler, bu yiyecekleri tüketme sıklığınız, yemek saatleriniz, bağımlılıklarınız yaşadığınız mide yanması sorununun önüne geçebilmek için düzenlemeniz gereken alışkanlıklarınız olabilir. Öncelikle yediğiniz yiyeceklerin asit dengesine dikkat etmelisiniz. Tükettiğiniz anda midenizin yanmasına neden olabilecek asit oranı yüksek yiyecekleri beslenme listenizden çıkartabilirsiniz. Ayrıca yemek yediğiniz saatleri düzenlemeniz de bu soruna çözüm olarak değerlendirilebilir.
Daha kısa zaman dilimlerinde daha az yemek yemeyi tercih edebilirsiniz. Böylece midenizde oluşacak bir yanma problemi için ilk önlemi alabilirsiniz. Yatmadan önce yemek yemeyerek, akşam yemeğiniz ile uyku saatiniz arasına belirli bir boşluk koymak da midenize iyi gelecek önlemler arasında yer alabilir. Aşırı alkol tüketiminden olabildiğince uzak durmak, sigara bağımlılığından kurtulmak da mide yanmasına yönelik kişisel olarak alacağınız önlemler arasında belirtilebilir. Ayrıca sağlıklı bir yaşamın gereği olarak boy ve kilo dengenizi korumak, düzenli olarak spor yapmak, sağlıklı sıvı tüketimine, vitaminler açısından zengin bir beslenme planına sadık kalmak da mide yanması ve benzer sorunları yaşamanıza engel olabilir. Aşırı stresli, yoğun, uzun süreli ve hareketsiz kalmanıza neden olacak çalışma ortamları da mide yanması sorunu ile karşı karşıya kalabilmenize neden olacağı için bu konuda da gerekli düzenlemeleri yapmanız gerekebilir. Tüm fiziksel ve ruhsal sağlığınızı korumak için alacağınız önlemler arasında yoğun çalışma ortamlarından uzak durmak da yer alabilir. Çalışma saatleriniz ile boş zaman dilimlerinizi düzenlemek, yeteri kadar hareket etmek mide sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir.
Mide Yanması için Tedavi Yolları Nelerdir?
Mide yanması sorunuyla mücadelede, kişisel olarak alacağınız önlemlerin dışında mutlaka uzman desteği de almanız gerekir. Konunun uzmanı olan doktorların önereceği tedavi yöntemlerini mutlaka dikkatle uygulamalısınız. Yaşadığınız sorunun yaşamınızı, fiziksel sağlığınızı etkileme düzeyine bağlı olarak doktorunuz kapsamlı bir muayenenin ardından sizin için uygun tedavi yöntemlerini tespit edecektir. Bu tedavi yöntemleriyle birlikte uygulanacak bir diyet planı için de yine doktorunuzun tavsiyelerini mutlaka dikkate almanız gerekir. Sağlıklı beslenerek, midenizdeki asit dengesine zarar verecek yiyeceklerden uzak durarak mide yanması gibi tatsız durumlardan kendinizi koruyabilirsiniz.
Midenizdeki asidi dengeleyerek doğal seviyeye getirecek antiasitlerin kullanımı da mide yanması sorunu ile mücadelede size yardımcı olabilir.
Kaynakça:
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/mide-yanmasi/#genel-tanitim
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940