Sayfa içeriğine ilerle

Bu içeriğin doğruluğu Uzm. Dr. Orkan Karaca tarafından kontrol edilmiştir.

Yediklerimizin sindirilmesi konusunda en önemli görevlerden biri midemize düşüyor. Yiyeceklerin toplandığı bir “kese” olarak düşünebileceğimiz mide, kaslı yapısı ve salgılarla, bu yiyeceklerin öğütülmesini sağlıyor. İşte asıl işlevi yiyeceklerin öğütülmesi olan bu salgılar, olması gerektiği şekilde salgılanmadığında yani bir başka ifade ile “dengesi” bozulduğunda veya olması gerektiği yerde olmadığında, ortaya bazı sağlık sorunları da çıkar. Bunlardan biri de reflüdür.

Reflü Nedir?

Midemizdeki salgılar mide asidi ve pepsin gibi sıvılardır. Reflü bu salgıların ve yediğimiz yiyeceklerin mideden geriye giderek yemek borusuna hatta ağza kadar ulaşmasıdır. Sebebi ise beslenme alışkanlıkları, bazı sindirim sorunları, çeşitli ilaçlar ya da mide fıtığı olabilir. Aslında sağlıklı bireylerde de özellikle yemeklerden sonra yemek borusuna mide asidi kaçabilir. Bu reflü değildir. Ancak şikâyetlere neden olur hale geldiğinde reflü ihtimali dikkate alınmalıdır.

Sağlıklı insanlarda midedeki salgı ve yiyeceklerin yemek borusuna geri kaçması, yemek borusunun alt kısmında bulunan halka biçimindeki kas oluşumu yoluyla engellenir. “Alt özofagus sfinkteri” olarak isimlendirilen bu yapı, bazı durumlarda çok sık olarak açılıp kapanır veya uzun süre açık olarak kalabilir. Böyle olduğunda da alt özofagus sfinkteri doğru şekilde çalışmadığından midedeki salgılar ve mide içeriği yemek borusuna kaçabilir.

Reflünün Belirtileri

Salgıların mideden yemek borusuna, ağza kadar yer değiştirmesi sırasında ağızda kalan acı tat ve göğüste yanma hissi reflünün en tipik göstergelerindendir. Göğüste yanma, özellikle yemeklerden sonra ve yatınca yaşanır. Aynı şekilde midede yanma, ekşime, geğirme ve tahriş nedeniyle yaşanan spazmla ilişkili olarak göğüste ağrı da reflünün belirtileri arasında yer alıyor. Salgıların yarattığı hasar nedeniyle yutmada yaşanan zorluk da bir başka belirti olarak karşımıza çıkıyor.

Atipik reflü belirtilerinde ise yemek borusu dışında semptomlar ortaya çıkar.  Sinüzit, ağız kokusu, seste kısılma, diş çürümesi ve kuru öksürük atipik reflünün belirtileri olarak sayılabilir. Bunlardan bazıları kulak burun boğaz hastalıkları ile karıştırılabilir. Benzer biçimde, göğüs ağrısı yaşandığı için reflü kalp/göğüs hastalıklarıyla da karıştırılabilmektedir.

Reflü Tanısı Nasıl Konur?

Reflü, toplumda sık rastlanan bir rahatsızlıktır. Yukarıda sıralanan şikâyetleri yaşayanların doktora başvurması gerekir. Tanı için hastanın şikâyetleri göz önünde bulundurulur. Bu belirtileri göstermeyen hastalar da vardır. Bu durumda gastroskopi ile mide ve yemek borusu incelenir, gerek duyulursa mideden doku örneği de alınır. Mideden geri dönen asit miktarının ölçülmesi de tanı için kullanılan bir başka yoldur.

Reflü Tedavisi

Peki, reflü nasıl geçer, şikayetler nasıl azaltılır? Reflüye bağlı şikâyetlerin ortadan kalkması için yapılabilecek bazı basit şeyler vardır. Bunların bir kısmına kısaca “yaşam tarzını değiştirmek” diyebiliriz. Bazı yiyeceklerden uzak durmak, fazla yememek, gazlı ve alkollü içecekler tüketmemek, bu konuda faydalı olacaktır. Yemeklerden sonra uzanmamak da şikâyetleri azaltmak için uygulanabilecek basit bir “taktik”tir. Bu nedenle özellikle akşam yemekleri çok geç yenilmemeli, yemeğin yatmadan en az 4-5 saat önce yenilmesine dikkat edilmelidir. Yatarken midedeki salgıların yemek borusu ve ağza gelmesi, midenin konumuyla da ilgilidir. “Reflü yastığı” olarak bilinen, kişinin daha dik, başı yukarıda uyumasını sağlayan yastıkları kullanmak da şikâyetlerin azaltılmasında etkili olacaktır.

Yiyecekleri yutmadan önce iyi çiğnemek, suyu yemek yerken değil yemekten biraz önce ya da biraz sonra tüketmek, karın bölgesini sıkmayan kıyafetler giymek, ideal kilosunda olmayanlar için kilo vermek de sıralanabilecek uygulamalar arasında.

Ayrıca reflü için ilaç tedavisi uygulanır. Bu ilaçlar, mide asidini kontrol altına almaya yöneliktir. Ayrıca mide içeriğinin yemek borusuna çıkışı engellenirse şikâyetler de ortadan kalkar. İlaç tedavileri, mide fıtığı gibi anatomik nedenlerden kaynaklanan reflü için yeterli olmaz. Bu gibi durumlarda şikâyetleri tamamen bitirmek için devreye cerrahi müdahale girer. Reflü, çeşitli ameliyat yöntemleri ile tedavi edilebilir.

Reflü Hastaları Ne Yemeli, Ne Yememeli?

Reflü hastalarının yediklerine dikkat etmeleri önemlidir. Bu, şikâyetlerin azaltılması noktasında etkili olacaktır. Örneğin fazla baharatlı, acılı yiyecekler, reflü hastalarının şikâyetlerini artırabilir. Bu nedenle baharattan, acıdan uzak durulmasında fayda var. Çiğ sebzeler de uzak durulması gereken bir diğer besin grubu. Bunun yerine haşlanmış sebzeler tercih edilmeli. Fazla kahve tüketen kişilerin, kahve tüketimini azaltması da reflü konusunda faydalı olabilir. Kızartma gibi fazla yağlı yiyecekler de tüketilmemelidir.

Uzm. Dr. Orkan Karaca Hakkında

Uzm. Dr. Orkan Karaca, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun olduktan sonra İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmanlığını almış ve Maltepe Üniversitesi'nde İşletme Yüksek Lisansı yapmıştır. Kurucusu olduğu Aykan Sağlık Eğitim Danışmanlık Şirketinin aynı zamanda yöneticisi olarak görev almaktadır. Türk Tabipleri Birliği, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği asil üyesidir.